Powstanie rabina Jakuba
| Czas |
1171–1172 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
Księstwo perejasławskie | ||
| Przyczyna |
Wroga Żydom polityka Włodzimierza II Glebowicza | ||
| Wynik |
Stłumienie powstania | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Powstanie rabina Jakuba – zbrojne powstanie ludności żydowskiej, które miało miejsce w latach 1171–1172 na terenie księstwa perejasławskiego.
Kontekst[edytuj | edytuj kod]
Osadnictwo żydowskie na terenie księstwa perejasławskiego występowało od I połowy IX wieku, kiedy to na tych terenach powstała żydowska osada związana z biegnącym przez ziemie dzisiejszej Ukrainy szlakiem handlowym, którego używano do handlu niewolnikami[1].
Choć nazwa osady nie przetrwała w tekstach historycznych, to miasto zyskało spory rozgłoś na ziemiach wschodniosłowiańskich. Ahmad ibn Fadlan w opisie swojej podróży wspomina, że choć nie odwiedził owego miejsca, to słyszał o nim od niektórych napotkanych osób[2].
W X wieku osada zatraciła swój dotychczasowy charakter tracąc związek z handlem niewolnikami[3]. Jednocześnie poza głównym miastem powstały nowe żydowskie wioski[1]. Zmieniała się również przynależność państwowa terytorium – po rozpadzie Rusi Kijowskiej, której władcy nie ingerowali w sprawy tamtejszych Żydów, ziemie te trafiły do księstwa perejasławskiego[4].
Ludność żydowska była przez władców ignorowana i cieszyła się sporą wolnością aż do wstąpienia na tron Włodzimierza II Glebowicza, co miało miejsce w 1071 roku[a]. Ów władca nałożył na Żydów ogromny podatek. Jego dokładna kwota nie jest znana, lecz wiadomo, że nawet bogaci Żydzi po wprowadzeniu go byli tak biedni, że nie starczało im na jedzenie. Z tego powodu lokalny rabin o imieniu Jakub zorganizował powstanie[5].
Przebieg powstania[edytuj | edytuj kod]
Nie jest znana dzienna ani nawet miesięczna data początku buntu. Wiadomo, że miało to miejsce w 1071 roku. Pierwotnie powstańcy zebrali się w sporą armię i krótko po wybuchu powstania stoczyli z siłami pod dowództwem księcia bitwę pod Perejasławiem. Buntownicy ze znacznymi stratami przegrali starcie i przeszli do prowadzenia wojny partyzanckiej. Ostatnie oddziały powstańcze zostały pokonane w 1072 roku. Przegrana wojna skłoniła pozostałych przy życiu Żydów zamieszkujących tamte tereny do migracji[5].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Włodzimierz był księciem perejasławskim także w latach 1069-1070. W okresie 1070-1071 miał przerwę w rządzeniu
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Księga dróg i królestw – Abu’l-Qasim Ubaydallah ibn Abdallah ibn Khordadbeh, 845–847
- ↑ Źródła arabskie do dziejów Słowiańszczyzny, t. 3, oprac. Anna Kmietowicz, Franciszek Kmietowicz, Tadeusz Lewicki, Wrocław – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1985.
- ↑ Clément Venco: Par-delà la frontière: Marchands et commerce d’esclaves entre la Gaule carolingienne et al-Andalus (VIIIe-Xe s.), [w:] Les frontières pyrénéennes au Moyen Âge (VIe-XVe siècles). pod redakcją: Sébastien Gasc, Philippe Sénac, Clément Venco. Zaragoza: Prensas de la Universidad de Zaragoza, 2018. ISBN 978-8-417-63315-8.
- ↑ Ludwik Bazylow, Historia Rosji, T. 1, Warszawa 1985, s.105. ISBN 83-01-03731-8.
- ↑ a b Oleksandr I︠A︡kovych Naĭman, Історія євреїв України, Академія історії та культури євреїв України, 2003, ISBN 978-966-02-0637-3 [dostęp 2024-05-19] (ukr.).