Powstanie rabina Jakuba

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Powstanie rabina Jakuba
Czas

1171–1172

Miejsce

Księstwo perejasławskie

Przyczyna

Wroga Żydom polityka Włodzimierza II Glebowicza

Wynik

Stłumienie powstania

Strony konfliktu
Księstwo perejasławskie Żydzi
Dowódcy
Włodzimierz II Glebowicz Jakub
Straty
Nieznane Znaczne
brak współrzędnych

Powstanie rabina Jakuba – zbrojne powstanie ludności żydowskiej, które miało miejsce w latach 1171–1172 na terenie księstwa perejasławskiego.

Kontekst[edytuj | edytuj kod]

Osadnictwo żydowskie na terenie księstwa perejasławskiego występowało od I połowy IX wieku, kiedy to na tych terenach powstała żydowska osada związana z biegnącym przez ziemie dzisiejszej Ukrainy szlakiem handlowym, którego używano do handlu niewolnikami[1].

 Zobacz też: Niewolnictwo Słowian.

Choć nazwa osady nie przetrwała w tekstach historycznych, to miasto zyskało spory rozgłoś na ziemiach wschodniosłowiańskich. Ahmad ibn Fadlan w opisie swojej podróży wspomina, że choć nie odwiedził owego miejsca, to słyszał o nim od niektórych napotkanych osób[2].

W X wieku osada zatraciła swój dotychczasowy charakter tracąc związek z handlem niewolnikami[3]. Jednocześnie poza głównym miastem powstały nowe żydowskie wioski[1]. Zmieniała się również przynależność państwowa terytorium – po rozpadzie Rusi Kijowskiej, której władcy nie ingerowali w sprawy tamtejszych Żydów, ziemie te trafiły do księstwa perejasławskiego[4].

Ludność żydowska była przez władców ignorowana i cieszyła się sporą wolnością aż do wstąpienia na tron Włodzimierza II Glebowicza, co miało miejsce w 1071 roku[a]. Ów władca nałożył na Żydów ogromny podatek. Jego dokładna kwota nie jest znana, lecz wiadomo, że nawet bogaci Żydzi po wprowadzeniu go byli tak biedni, że nie starczało im na jedzenie. Z tego powodu lokalny rabin o imieniu Jakub zorganizował powstanie[5].

Przebieg powstania[edytuj | edytuj kod]

Nie jest znana dzienna ani nawet miesięczna data początku buntu. Wiadomo, że miało to miejsce w 1071 roku. Pierwotnie powstańcy zebrali się w sporą armię i krótko po wybuchu powstania stoczyli z siłami pod dowództwem księcia bitwę pod Perejasławiem. Buntownicy ze znacznymi stratami przegrali starcie i przeszli do prowadzenia wojny partyzanckiej. Ostatnie oddziały powstańcze zostały pokonane w 1072 roku. Przegrana wojna skłoniła pozostałych przy życiu Żydów zamieszkujących tamte tereny do migracji[5].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Włodzimierz był księciem perejasławskim także w latach 1069-1070. W okresie 1070-1071 miał przerwę w rządzeniu

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Księga dróg i królestw – Abu’l-Qasim Ubaydallah ibn Abdallah ibn Khordadbeh, 845–847
  2. Źródła arabskie do dziejów Słowiańszczyzny, t. 3, oprac. Anna Kmietowicz, Franciszek Kmietowicz, Tadeusz Lewicki, Wrocław – Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1985.
  3. Clément Venco: Par-delà la frontière: Marchands et commerce d’esclaves entre la Gaule carolingienne et al-Andalus (VIIIe-Xe s.), [w:] Les frontières pyrénéennes au Moyen Âge (VIe-XVe siècles). pod redakcją: Sébastien Gasc, Philippe Sénac, Clément Venco. Zaragoza: Prensas de la Universidad de Zaragoza, 2018. ISBN 978-8-417-63315-8.
  4. Ludwik Bazylow, Historia Rosji, T. 1, Warszawa 1985, s.105. ISBN 83-01-03731-8.
  5. a b Oleksandr I︠A︡kovych Naĭman, Історія євреїв України, Академія історії та культури євреїв України, 2003, ISBN 978-966-02-0637-3 [dostęp 2024-05-19] (ukr.).